شب‌های سرنوشت

ماه مبارک رمضان به بخش بسیار حساس و مهم خود نزدیک شده است: آغاز شب‌های قدر که بخش کاملاً متفاوت از ضیافت الهی در ماه مبارک رمضان است. امیدوارم عزیزانمان برای درک فیوضات این لحظات مبارک و متفاوت خودشان، خانواده‌های عزیزشان، فرزندان عزیز و نور چشمشان را مهیا کنند. همه آماده شوند برای اینکه ان‌شاءالله از برکات لیلة القدر استفاده کنند. عمده این است که انسان این جمله نورانی قرآن کریم را باور کند: «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ؛ شبِ قدر از هزار ماه ارجمندتر است». دقت می‌فرمایید که نگفته است: «کَأَلْفِ شَهْرٍ» یعنی شب قدر مثل هزار ماه است. بلکه فرموده: «خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»، کلمه‌ی «خَيْرٌ» یعنی خیلی فراتر از این حرف‌ها است. منتها برای اینکه ما سنجه‌ای داشته باشیم و شاخصی دست ما باشد، فرمودند: «خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ». کلمه هزار ماه در اینجا آمده است. هزار ماه یعنی یک عمر پر و پیمان که کسی موفق شود به سلامت و عافیت در این دنیا زندگی کند. یک شب به اندازه یک عمر و افزون از هشتاد سال! این ظرفیتی است که در این شب عزیز تعبیه شده است.

در شب قدر ترتیب بسیار زیبایی انتخاب شده است. این عنایت و لطف پروردگار متعال را می‌رساند که از شب نوزدهم مقدّمات لیلة القدر آماده می‌شود، به این ترتیب که کتاب‌ها را باز می‌کنند و صحیفه و نامه سرنوشت‌ها گشوده می‌شود. شب بیست و یکم که رتبه بالاتری دارد، تمام امور عالم، مخصوصاً وضعیت هرکدام از ما نگاشته می‌شود. شب بیست و سوم هم به امضای حجت حق و ولی عصر (عج) می‌رسد. اوج شب‌های قدر شب بیست و سوم است. منتها به شکلی برنامه‌ریزی شد که مؤمنین بتوانند با آمادگی این مراحل را سیر کنند و به فضیلت لیلة القدر برسند.

الان به نقطه‌ای از سال رسیده‌ایم که شب‌ها نسبت به سایر شب‌ها کوتاه‌تر است؛ لذا آمادگی بیشتر و دقت زیادتر و اولویت‌گذاری می‌خواهد تا بتوان ان‌شاءالله از همه ظرفیت لیلة القدر استفاده کرد.

یکی از بهترین کارها در این شب‌ها این است که انسان برای دیگران دعا داشته باشد. همدیگر را دعا کنیم. امیدوارم ان‌شاءالله بهترین سرنوشت برای امت اسلامی، برای مسلمانان مظلوم در سراسر عالم مقدّر شود. ان‌شاءالله نصرت و فتح و گشایش در امور گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، برای جامعه، امت، رهبر و آحاد مؤمنین، به فضل الهی و عنایت پروردگار متعال و مهربان رقم بخورد.

افرادی که از شب قدر بهره‌ای نمی‌برند

۱. کسی که کینه مؤمن به دل دارد

نکته‌های بیدارکننده‌ای در روایات ما درباره شب قدر وجود دارد. از جمله اینکه اگر کسی به شب قدر وارد شود و در دل او کینه مؤمنی باشد، از فضیلت لیلة القدر هیچ نصیبی نمی‌برد. مؤمن در اینجا معنای عام دارد، نه معنای خاص. معنای خاص یعنی افراد خیلی ویژه و خوب و نیک عالم. آنها که جای خودشان را دارند. مؤمن در اینجا  یعنی انسان مسلمانی که به دین الهی، قرآن کریم و پیامبر اعظم ایمان آورده و دل‌داده امیرالمؤمنین و اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) است.

شب قدر مثل این است که یک باران خیلی پر و پیمانی از آسمان بریزد، به طوری که انسان احساس می‌کند آسمان دارد به زمین می‌آید. لیلة القدر چنین وضعی دارد. مثل اینکه همه برکات یک‌باره در لیلة القدر فرو می‌ریزد. در چنین بارشی اگر کسی ظرفی را برعکس بگذارد، چه کسی را باید سرزنش کند؟ این‌همه باران آمده و همه جا را گرفته، اما ظرف او خالی و خشک است. حقد و کینه، باعث می‌شود حالت وارونگی برای قلب انسان پیش ‌آید. قلب وارونه یعنی ظرف برعکسی که از فیض و رحمت و بارش لطف الهی هیچ چیزی گیرش نمی‌آید. بارش همه را نصیب داده، اما ظرف او خشک است و چیزی گیرش نیامده است.

۲. عاق والدین

بنا بر روایت، امشب همه نصیب می‌برند، اما کسی که عاق والدین شده باشد از لیلة القدر هیچ نصیبی نمی‌برد و دست خالی از این شب خارج می‌شود. عاق یعنی پدر و مادر او را کلاً از خودشان جدا کرده‌ و او را نفرین کرده‌اند، از او دل شکسته هستند. اگر پدر یا مادر انسان دلش بشکند و به این نقطه برسد که فرزند را از دایره مهر و محبت خود بیرون بگذارد، چنین کسی از دایره رحمت الهی بیرون افتاده است؛ حتی اگر به شب قدر برسد و آن را احیا بگیرد، قرآن به سر داشته باشد، چیزی گیرش نمی‌آید. لذا انسان باید قبل از این شب‌ها، دلش را شستشو کند، پاکیزه کند، استغفار کند و رابطه‌اش را با دیگران اصلاح کند و کینه و امثال اینها را از دلش بیرون کند. خلاصه آنکه دلش را برای بهره‌برداری از فیوضات و برکات شب قدر صاف کند.

در شب قدر چه بخواهیم؟

امّا در چنین شبی انسان چه بخواهد؟ برای دیگران دعا کردن بسیار مهم است؛ مخصوصاً دعا برای کسانی که به ما بدی کرده‌ و در حق ما ظلمی داشته‌اند، خیلی اثر عجیبی در زندگی خود ما دارد. البته دعا برای آنها، نه علیه آنها! در چنین شبی انسان فقط باید دشمنان بشریت را نفرین کند؛ یعنی آمریکا، رژیم صهیونیستی کودک‌کش و آل سعود را. اینها را باید در این شب نفرین کرد، والّا برای عامه مردم باید خیلی دعا کرد؛ حتی کسی که در حق شخص ما بدی، بدرفتاری یا اذیتی داشته است.

به هرحال دعای این شب‌ها، دعای تفصیلی است. منتها اگر بخواهیم یک دعای جامع داشته باشیم که صدرنشین همه دعاها باشد و از همه گره‌گشایی کند، دعا برای امیر لیلة القدر، حضرت بقیت الله الاعظم (عج) است. دعا برای حضرت، برای فرج و نصرت آن بزرگوار، برای اینکه به حضرت برای ورود به صحنه عالم اذن داده شود. اگر کسی برای آن بزرگوار موفق به دعا شود، در واقع نه فقط برای خود و خانواده‌اش، بلکه برای همه بشریت دعا کرده و خوشبختی و سعادت همه را خواسته است.

بهترین شیوه برای بهره بردن از شب قدر

بهترین روش برای بهره‌برداری از شب قدر این است که انسان ارتباط خود را با لیلة القدر حفظ کند. بعضی وقت‌ها از این مسئله غافل می‌شویم. لیلة القدر سایه می‌اندازد روی کلّ سال شما، تا سال آینده که ان‌شاءالله ماه رمضان باشیم و لیلة القدری را درک کنیم. بنابراین شما هستید و لیلة القدری که جاری است در زندگی شما.

این‌گونه نیست که یک شب باشد و تمام شود. تازه آغاز شد؛ یعنی با لیلة القدر دوره‌ی جدیدی را آغاز می‌کنیم. حالا باید از این فرصت استفاده کرد. اگر بتوانیم ارتباط خود را با باطن لیلة القدر و حقیقتش حفظ کنیم، امید است که بتوانیم از دستاوردها و مقدّرات الهی که در این شب باعظمت برای ما فراهم آمده، بتوانیم به‌خوبی استفاده و بهره‌برداری کنیم. توصیه شده که سوره‌ی مبارکه‌ی قدر و توحید در متن ذکر دائم‌مان باشد. گفته‌اند که در همه‌ی نمازها توحید و قدر را بخوانیم. صرفاً این‌گونه نیست که بخوانیم: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ، وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ». یکی از رازهایش این است که پیوند و ارتباط ما با لیلة القدر حفاظت بشود و ما در این ذکر مدام قرار بگیریم. در واقع ارتباط عمیق بین ما و حقیقت لیلة القدر جاری باشد. این سوره به ما یادآوری می‌کند که چه چیزهایی می‌خواستیم و چه چیزهایی خواسته بودیم، حالا بدویم دنبالش و نقدش کنیم. اینها را باید پیگیری کرد، خواست و به آن خواسته ادامه داد. همچنان در محیط طلب شما باشد، آن چیزهایی که آن شب خواستید. سهم خودتان را از مطالبه و فراهم کردن مقدّمات خواسته‌هایتان فراموش نکنید. اینها را برایتان نوشته‌اند، امّا فراهم آوردن مقدّماتش طبق قاعده‌ی اسباب و مسبّبات و علل و مَعالی، در اختیار جنابعالی است. می‌گویی من خواسته بودم، می‌گویند نه نخواسته بودی. ما برای تو پسندیدیم آن چیزی را که خواسته بودی، امّا تو نخواستی. می‌گوید چطور من نخواستم؟ آرزوی من بود. می‌گویند مقدّماتش را فراهم نکردی، آن مقدّمات را باید فراهم می‌کردی. مثلاً من یادم هست، در همین شب قدر، جزء یکی از نکاتی که خواستم و خیلی هم بر آن اصرار می‌کردم، اُنس با صحیفه‌ی مبارکه‌ی سجّادیه بود؛ چون آفاق صحیفه خیلی عجیب است و دنیاهای شگفت‌انگیزی را پیش روی ما قرار می‌دهد. انسان عمرش بگذرد و از این عوالم بیگانه باشد، اصلاً طعم زندگی را نچشیده است. زندگی بی‌صحیفه، اصلاً قابل تصوّر نیست. خواستیم، تمنّا کردیم، برای شماها خواستیم، مخصوصاً برای این جلسه، چه دعاها کردیم. برای بنده و شما سطح بالایی از اُنس با صحیفه جزء مقدّرات ما نوشته شده است. من یقین دارم برای من و شما نوشته شده، منتها این را باید استحصال کرد. این خواسته در دسترس شما است، منتها فراهم کردن مقدّماتش با شما است. ممکن است بعداً بگویید من آن شب خواسته بودم، ولی حالا عملاً بگویید که دیگر نمی‌خواهم. یعنی نه سراغش بروید و نه برایش برنامه‌ریزی کنید. آن چیزی که خواستی، حالا مقدّماتش را فراهم کن، وقت برایش بگذار، مراجعه کن، تلاوت صحیفه را در دستور کار روزانه‌ات قرار بده، به اهلش مراجعه کن. اینها همه مقدماتی هستند که شما را به مقدّرتان‌ ـ آن چیزی که برایتان نوشته شده ـ می‌رسانند.

کاش ذهنیّت آحاد ما راجع به لیلة القدر اصلاح شود. ذهنیّت ما، ذهنیّت دقیقی نیست. یک مثالش را من الان برای شما زدم، سایر موارد هم به همین ترتیب است. ببینید چه چیزهایی خواستید، همه‌ی آنها را پیگیری کنید. همان‌ها را پیگیری کنید تا ببینید امسال چه زندگی خواهید داشت؛ زندگی پر از تحرّک و فعّالیّت و تلاش و مجاهدت.

پس برای حفظ دستاوردهای ماه رمضان، باید سه کا انجام دهیم. یک، مراقبت برای حفظ پاکی به دست آمده در ماه رمضان که به نظرم از همه‌ سخت‌تر است. الان هر آلودگی که برای ما پیش بیاید، شیطان جشن می‌گیرد.

دوم، حفاظت از دستاوردها است. این ایمان باطراوت و زیبا که بِحَمْدِالله برای ما فراهم شده و سبْک زندگی دینی و فهرستی از عادات شایسته‌ای که در ماه مبارک رمضان نصیب ما شده، همه را باید حفظ کنیم.

سوم هم اصل و ادبِ بهره‌برداری از لیلة القدر است. بعضی‌ها خیال می‌کنند تمام شد و دیگر خیالمان راحت شد؛ حال آنکه تازه اوّلش است.

امّا راجع به نکته‌ی اخیر، یعنی مسئله‌ی لیلة القدر. در ارتباط با لیلة القدر حرف‌ها زیاد است؛ امّا راه اصلی ارتباط با لیلة القدر از طریق امیر لیلة القدر، یعنی ارتباط با حضرت بقیّة الله الاعظم (عَجَّلَ الله تَعَالَی فَرَجَهُ الشَّرِیف) امکان‌پذیر است. اگر سطح ارتباط خود را با حضرت ولی عصر (اَرْوَاحُنَا فِدَاه) افزایش و ارتقاء دهید، همه‌ی مقدّرات برای شما فعّال می‌شوند. شاید این مسئله به نظرتان عجیب بیاید؛ امّا بدانید اگر معرفت، عشق، تعلّق خاطر و ذکر ما نسبت به حضرت ولی عصر (اَرْوَاحُنَا فِدَاه) افزایش بیابد، تمام مقدّراتی که برای ما نگاشته شده، آنها فعّال می‌شوند. این رمز بهره‌برداری از لیله القدر است.